Ni Tổ Theravāda Việt Nam (song ngữ Anh – Việt) - Tiến sĩ Kim Lan (Thích Nữ Mỹ Thúy)

Cuốn sách ghi chép cuộc đời của Sư bà trưởng Diệu Đáng ( 1924-1994), có thế danh là Lê Thị Tư, tên Pāḷi là Vissutañāṇī (nghĩa là người có trí tuệ lộng lẫy); thường được gọi là “Sư bà” hay “Bà trưởng”.

Sư bà trưởng Diệu Đáng, vị nữ tu Theravāda đầu tiên của nước Việt đã để lại cho đạo Phật một tấm kính hoằng pháp thầm lặng. Sư bà trưởng là cấp thầy đặc biệt lãnh đạo đạo hội bằng pháp tu tập, chứ không dùng quyền lực. Những đức hạnh khiêm nhường, Khiêm hạ, ít nói, thinh Yên tĩnh Tam Bảo của Sư bà trưởng đã tỏa lên sự hoàn hảo về Tâm – Đức – Hạnh của một bậc xuất gia. Sư bà trưởng Diệuđáng tin cậy thực sự xứng đáng là vị Ni Tổ nữ tu Theravāda tại Việt Nam cao đẹp song toàn về thân giáo và khẩu giáo, đúng với tinh thần “học để tu” của một bậc xuất gia nguyên thủy chơn chánh.

Sư bà trưởng Diệu Đáng là nữ tu Việt Nam là nhà sản xuất đầu tiên tu học theo truyền thống Nam truyền (Theravāda) và được tôn kính như Ni Tổ đã góp phần không nhỏ vào quá trình hình thành và phát triển Phật giáo Theravāda tại Việt Nam.

Trích đoạn sách: 

Sư bà trưởng có thế danh là Lê Thị Tư, tên Pāḷi là Vissutañāṇī ( nghĩa là người có trí tuệ lẫy lừng); thường được gọi là “Sư bà” hay “Bà trưởng”. Sư bà trưởng được sinh ra trong một gia đình trung lưu trí thức, là con gái thứ tư của cụ Lê Văn Giảng (1893-1981) và cụ bà Võ Thị Nhung. Lúc sinh thời, cụ ông là một vị bác sĩ thú y lập nghiệp tại Nam Vang (Campuchia). Sư bà trưởng được sinh ra và lớn lên tại Campuchia trong thời kỳ Pháp thuộc nên Sư bà trưởng thông cả ba ngôn ngữ: Việt, Khmer và Pháp. Cuộc sống hằng ngày xứ chùa tháp đã gắn liền với tuổi thơ Sư bà trưởng từ hình ảnh tăng tu học, đi trì bình khất thực Sư Tổ Hộ Tông cho Sư bà trưởng bái lợi lợi Phật, tại chùa Bửu Long năm 1970 đến lời kinh kinh kệ Pāḷi vang vọng mỗi chiều chiều. 

Trong văn hóa Campuchia thì chuyện xuất gia tu học chỉ dành riêng cho nam giới. Phụ nữ thường chỉ đến chùa cúng bùa, nghệ pháp, tu hành theo hạnh phúc của người cư sĩ hộ trì tăng. Khi về già, các bà thường “xuất gia” theo hình thức cày đầu, mặc áo trắng, rồng sa-rông đen, thọ trì Bát quan trai, sáng vào chùa tu theo thời khóa, chiều tối về lại tư gia. Do đó, dù lớn lên trong môi trường đầy hương vị đạo Ni Tổ Theravāda Việt Nam pháp và có lòng tịnh tín nơi Tam Bảo, Sư bà trưởng lúc đó cũng như bao người phụ nữ khác, chưa một lần nghĩ đến xuống chuyện tóc xuất gia.

Thế nhưng… Trong cuộc đời này, khó có thể nhìn thấy trước được lợi duyên mỗi người sau sẽ ra sao. Năm 1941, vào một ngày nọ, thân phụ Sư bà trưởng, tức là cụ Lê Văn Giảng, đã xuất gia thành vị Tỳ khưu Theravāda có đạo hiệu là Hộ Tông và sau này cụ trở thành thành tăng thống (Sangha Nāyaka) đầu lần đầu tiên của Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam. Sư Tổ trình bày các con   trong gia đình lại hỏi: “Có ai muốn bạn theo không?”

Trong bối cảnh bối rối, tâm hồn Sư bà trưởng tựa hồ như cây đang đợi ngày ra hoa, Sư bà trưởng đã không còn chút vân vân do dự, liền trả lời: “Dạ muốn”. Thế là sau hôm đó Ngài Hộ Tông xuất gia năm 1940 và trở thành Tăng thống năm 1957. Thời điểm bạn hỏi ý các con trong gia đình về chuyện đi tu theo bạn thì lúc đó bạn chưa phải Tăng thống, bạn là nhà sư gia xuất mới. cô nữ sinh 17 tuổi trở thành vị sư nữ tại chùa Sùng Phước, Nam Vang. Từ đó, người con gái mang tên Lê Thị Tư có pháp danh Diệu Đáng Tin cậy, đã tự nhiên trở thành vị sư nữ đầu tiên trong lịch sử Phật giáo Theravāda Việt Nam. Vào những năm đầu khi người Việt mới biết đến Phật giáo Theravāda, phần lớn đệ tử sản xuất gia theo hệ phái này là nam giới, duy chỉ có Sư bà trưởng Diệu đáng tin cậy là người nữ đầu tiên phát xuất gia trong buổi sơ khai này .Quyết định xuất gia của Sư bà trưởng lúc đó chỉ đơn thuần để nuôi dưỡng, báo trọng cho thân phụ nhưng sau khi cửa hàng bước vào hành trình thì hoàn toàn khác, Người không chỉ tận sẹo chăm sóc cho Sư Tổ mà còn chăm sóc đèn sách, học hỏi kinh luật từ các vị trưởng thành vào thời điểm đó. Sư phụ thủ trưởng siêng năng, cần thận nên người luôn tự rèn luyện bản thân mình, đừng bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào trong việc học tập và hành giáo dục pháp. 

Mục lục:

Sư phụ Diệu Đáng Ni 

Tổ nữ tu Theravāda Việt Nam 

Tuổi thơ tại Campuchia và những ngày đầu xuất gia 

Theo chân Sư Tổ Hoằng Đạo trên đất Việt 

Thành công tu học tại Miến Điện 

Hồi hương – Continue con đường lợi tha 

Thiền định nơi đất Thái –  vân du hoằng đạo 

Từ chối dù được mời giảng dạy 

Vi Diệu Pháp Ven.Nun Dieu Dang (Vissutañāī therī) 

Ni sư Phật giáo Nguyên thủy đầu tiên ở Việt Nam Cuộc sống thời trẻ của bà 

Cuộc sống tôn giáo của bà trong giai đoạn đầu 

Thành công của cô ấy ở Myanmar Sứ mệnh của cô ấy ở Việt Nam 

Thực hành thiền định của cô ấy ở Thái Lan và chuyến du ngoạn của cô ấy ở Việt Nam 

Mục đích của việc học pháp của bà Sự ra đi của bà