Bộ luật dân sự Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa: Bản dịch, khảo cứu và đối chiếu thuật ngữ

"Bộ Luật Dân sự Trung Quốc kế tiếp sừng sững di sản của truyền thống dân luật của loài người, tiếp thu tinh hoa của truyền thống án lệ, dựa trên kinh nghiệm và thực tiễn tốt đã được kiểm chứng trong nửa thế kỷ cải cách khai phóng của Trung Quốc. Vượt xa Bộ Luật Dân sự của nước Pháp và nước Đức, nó được dự báo sẽ là khuôn mẫu cho pháp điển hóa pháp luật dân sự của thế kỷ XXI.

Kèm theo bản dịch, cuốn sách gồm 11 chương sách và phần tra cứu, được các nhà khoa học nước ta cẩn trọng thực hiện, với tầm nhìn và mối quan tâm của người Việt Nam. Các chương sách ấy sẽ góp phần khơi gợi thêm những tò mò về một nền văn hóa vĩ đại, về một dân tộc vĩ đại, và giải thích vì sao người Trung Hoa đã làm nên phép màu kỳ tích trong Thế kỷ XX."

Trích Lời giới thiệu của PGS. TS. Phạm Duy Nghĩa

NỘI DUNG CHÍNH

Cuốn sách này là công trình biên dịch, nghiên cứu và giới thiệu pháp luật dân sự Trung Quốc hiện đại, với trọng tâm chính là Bộ Luật Dân sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

"Bộ Luật Dân sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa" được Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc (Quốc hội Trung Quốc) thông qua vào ngày 28/5/2020, chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Đây là thành quả của một cuộc pháp điển hóa kéo dài nhiều thập kỷ ở Trung Quốc. Các khái niệm, nguyên lý, cũng như kỹ thuật pháp lý của bộ luật này không những thể hiện những thành tựu lý luận của khoa học pháp lý Trung Quốc, mà còn phản ánh sâu sắc thực tiễn đời sống dân sự của một đất nước có nền kinh tế thị trường dưới sự lãnh đạo của thể chế chính trị mang nhiều nét tương đồng với Việt Nam. 

Cuốn sách bao gồm hai phần chính: 

• Phần thứ nhất là bản dịch Việt ngữ của toàn văn Bộ Luật Dân sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, được thực hiện bởi các dịch giả đến từ nhiều trường đại học ở Việt Nam. 
• Phần thứ hai là tuyển tập 11 chương sách chuyên khảo của các tác giả trong và ngoài nước, mổ xẻ những vấn đề đương đại trong Luật Dân sự Trung Quốc bằng nhiều cách tiếp cận và phương pháp đa dạng. 
• Ngoài ra, cuốn sách còn đính kèm nhiều phụ lục quan trọng nhằm hỗ trợ bạn đọc trong việc tra cứu, đối chiếu thuật ngữ pháp lý Trung Quốc với thuật ngữ tiếng Anh và tiếng Việt.

Bên cạnh bản dịch, các chương sách chuyên khảo ở phần II sẽ giới thiệu thêm cho bạn đọc về triết lý pháp điển hóa pháp luật dân sự ở Trung Quốc, quá trình du nhập và tiếp biến của các khái niệm pháp luật dân sự cơ bản, cũng như các nguyên lý, kỹ thuật ẩn sau những điều khoản cụ thể trong Bộ Luật Dân sự Trung Quốc. Các chương sách này được chấp bút bởi hơn mười tác giả là những học giả trẻ, có cùng đam mê nghiên cứu pháp luật dân sự và mong muốn đóng góp cho nền luật học nước nhà Việt Nam. 

Quá trình pháp điển hóa luật dân sự ở Trung Quốc đã mang lại thành quả là một hệ thống pháp luật dân sự toàn diện, chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn trao đổi và giao lưu dân sự trong xã hội Trung Quốc. Không những thế, qua trường hợp Bộ Luật Dân sự, có thể thấy Trung Quốc đã tự tin chuyển từ giai đoạn xây dựng hệ thống pháp luật dựa trên du nhập pháp luật sang giai đoạn phát triển hệ thống pháp luật quốc gia bằng chính nội lực của các lý thuyết gia, luật gia trong nước. 

PGS.TS. Phạm Duy Nghĩa đã nhận xét: 

“Các bạn đang có trên tay một cuốn bách khoa toàn thư ấy. Bảy quyển của Bộ Luật Dân sự được Quốc hội nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thông qua ngày 28/05/2020 có dáng dấp một quyển luật cho cả cuộc đời một con người, từ khi sinh ra, có các quyền dân sự, các quyền nhân cách, có tự do giao dịch và hành xử, có bổn phận với xã hội, hôn nhân, kế thừa và để lại di sản. Bộ luật ấy kế tiếp sừng sững di sản của truyền thống dân luật của loài người, tiếp thu tinh hoa của truyền thống án lệ, dựa trên kinh nghiệm và thực tiễn tốt đã được kiểm chứng trong nửa thế kỷ cải cách khai phóng của Trung Quốc. Vượt xa Bộ Luật Dân sự của nước Pháp và nước Đức, nó được dự báo sẽ là khuôn mẫu cho pháp điển hóa pháp luật dân sự của thế kỷ XXI.”

THÔNG TIN TÁC GIẢ/CHỦ BIÊN

Nguyễn Thành Trân (chủ biên)

Hiện là giảng viên Khoa Luật, Đại học Kinh tế TP. HCM (UEH). Ông nhận học vị tiến sĩ luật tại Úc đồng thời có ba bằng sau đại học chuyên ngành luật, quản trị kinh doanh và kế toán ở Úc và Việt Nam. Lĩnh vực nghiên cứu ưa thích và hành nghề chuyên nghiệp trong môi trường quốc tế bao gồm luật công ty, quản trị công ty, luật tài chính, ngân hàng và thuế.

Bồ Gia Ân tốt nghiệp cử nhân ngành Luật Kinh doanh tại Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) và Thạc sĩ Chính sách công tại Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam. Với kinh nghiệm làm việc cùng khách hàng Trung Quốc và Đài Loan, Gia Ân hiện đang học tập tại Đại học Đông Ngô (Soochow University, Đài Loan) nhằm tối ưu hóa khả năng giao tiếp xuyên văn hóa.

Lê Thị Ngọc Mai là giảng viên Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội. Nhận học vị Tiến sĩ luật (năm 2024) tại Trường Luật Guanghua - Đại học Chiết Giang, Trung Quốc. Thành thạo tiếng Anh và tiếng Trung. Lĩnh vực nghiên cứu và giảng dạy: pháp luật đất đai, pháp luật đầu tư, kinh doanh bất động sản.

Nguyễn Ngọc Phương Hồng là giảng viên Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (VNU-HCM, UEL). Thành thạo tiếng Anh và tiếng Hoa, sau khi hoàn thành chương trình Thạc sĩ tại Trường Đại học Kinh tế và Luật Trung Nam (Vũ Hán, Trung Quốc), Phương Hồng hiện đang theo học Tiến sĩ tại Đại học Hạ Môn (Phúc Kiến, Trung Quốc). Hướng nghiên cứu và giảng dạy của Phương Hồng tập trung vào Luật Tài chính và Luật Sở hữu trí tuệ.

Huỳnh Thiên Tứ là giảng viên Khoa Luật, Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH). Hiện anh là nghiên cứu sinh tiến sĩ và giảng dạy  pháp luật kinh doanh tại Monash University (Australia). Lĩnh vực nghiên cứu của Tứ là các nguyên lý căn bản của luật tư—quyền, tài sản, hợp đồng— trong bối cảnh hiện đại và đa quốc gia, tập trung vào quyền riêng tư và pháp luật dữ liệu. Nghiên cứu của Tứ đã được xuất bản và công bố trên nhiều tạp chí học thuật trong nước và quốc tế. Tứ sử dụng thành thạo tiếng Anh và tiếng Hoa (HSK 6, TOCFL 6).