Sự Thật Về Nạn Đói Năm 1945 - Nguyễn Quang Ân

Hơn tám mươi năm đã trôi qua, nhưng ký ức về nạn đói năm 1945 - thảm họa khiến hơn hai triệu người Việt Nam thiệt mạng vẫn còn vẹn nguyên. Cuốn sách “Sự thật về nạn đói năm 1945” (qua tư liệu và ký ức lịch sử) của nhà sử học Nguyễn Quang Ân 

Với cách tiếp cận sử liệu kết hợp điều tra thực địa, cuốn sách là kết quả của hơn 30 năm khảo cứu của tác giả cùng các cộng sự ở nhiều tỉnh, thành phố. Tác phẩm được chia thành bốn phần rõ ràng, mỗi phần là một lát cắt lịch sử giúp độc giả tiếp cận thảm họa không chỉ qua dữ kiện mà còn qua góc nhìn của những con người từng sống trong hoàn cảnh tận cùng đói khổ.

Phần thứ nhất: Trình bày các tài liệu đương thời sống động của sự kiện nạn đói năm Ất Dậu.

Phần thứ hai: Tập hợp các tài liệu được viết sau nạn đói, bao gồm những nghiên cứu tiêu biểu của các nhà sử học tên tuổi như Trần Huy Liệu, Trần Văn Giàu và những hồi ký đậm chất tư liệu của nhà văn Tô Hoài, của nhà giáo Lưu Văn Lăng, của sử gia địa phương Lê Xuân Quang...

Phần thứ ba: Giới thiệu kết quả điều tra thực địa của chính tác giả và các cộng sự tại 19 điểm thuộc 8 tỉnh, nơi nạn đói hoành hành dữ dội nhất.

Phần thứ tư: Là các hoạt động điều tra, nghiên cứu, hợp tác quốc tế và truyền thông về nạn đói năm 1945 của các nhà sử học, nhà báo Việt Nam và Nhật Bản.

Điểm đặc biệt của cuốn sách là tác giả không chỉ dừng lại ở việc liệt kê tư liệu hay tái dựng một bi kịch lịch sử, mà còn thể hiện rõ thông điệp nhân văn sâu sắc: lịch sử không phải để oán trách quá khứ mà để hiểu rõ nguyên nhân, bài học và trách nhiệm với hiện tại và tương lai. Nạn đói năm 1945 là hệ quả của chiến tranh, của chế độ thống trị tàn bạo, của thiên tai và sự vô cảm của kẻ có quyền. Nhưng cũng chính trong cơn đói ấy, tình người đã sáng lên, lòng yêu nước được hun đúc, góp phần trực tiếp vào sự thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Với văn phong sử học nghiêm cẩn, cách trình bày logic, nhiều dẫn liệu thuyết phục và hình ảnh minh họa sống động, “Sự thật về nạn đói năm 1945” là tài liệu quý không chỉ với giới nghiên cứu, mà còn với mọi bạn đọc yêu lịch sử, muốn hiểu sâu về những biến cố làm thay đổi vận mệnh dân tộc.

Thông tin tác giả Nguyễn Quang Ân

Nguyễn Quang Ân (Sinh năm 1945) là nhà nghiên cứu, biên soạn Lịch sử, Địa chí và Từ điển bách khoa địa phương. Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ (2012). Tốt nghiệp khoa Thư viện, Trường đại học Văn hóa Hà Nội, khoa Lịch sử Trường đại học Tổng hợp Hà Nội. Nguyên trưởng phòng Tư liệu, Viện Sử học Việt Nam.

Tác giả sách:

• Việt Nam những thay đổi địa danh, địa giới các đơn vị hành chính (công trình do tổ chức khoa học Toyota Foundation, Nhật Bản chủ trì 1995 - 1997);

• Quá trình chia định và những thay đổi địa danh, địa giới các đơn vị hành chính trên địa bàn nay là tỉnh Vĩnh Phúc (2010).

Chủ nhiệm đề tài, Chủ biên, đồng Chủ biên, đồng tác giả các sách:

• Lịch sử: Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam - Những chứng tích lịch sử (1995), Lịch sử Khí tượng Thủy văn Việt Nam (1995), Lịch sử Giao bưu - Thông tin các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận và Tây Nguyên (2005), Lịch sử Bưu điện thành phố Hà Nội Tập 2 (2007), Lịch sử Bưu điện Gia Lai (2007), Lịch sử Bưu điện Thái Bình Tập 2 (2007), Danh nhân Thăng Long - Hà Nội (2010), Lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Thái Phúc (2017)...

• Địa chí: Địa chí Bắc Giang (3 tập, 2003 -2006), Địa chí Tiền Giang (2007), Địa chí các xã tỉnh Cao Bằng (3 tập, 2009), Địa chí Thái Bình (2010), Địa chí Tuyên Quang (2014), Địa chí Vĩnh Long (2017), Tài liệu địa chí Thái Bình (10 tập, 2006-2019), Địa chí thành phố Tuyên Quang (2020), Địa chí Hà Giang (2020), Địa chí Sơn La (2020), Địa chí Hòa Bình (2020)...

• Từ điển: Từ điển văn hóa Việt Nam (1993), Từ điển Bách khoa Việt Nam (4 tập, 1995-2005), Từ điển địa chí Bắc Giang (2002), Từ điển địa chí Tiền Giang (2007), Từ điển Địa chí Bạc Liêu (2010), Từ điển Thái Bình (2010), Từ điển địa chí huyện Vũ Thư (2015), Từ điển địa chí Vĩnh Long (2017).