Triết lý thái cực quyền - Robinson

Thái cực quyền là gì? 

Thông qua các hình thức vận động và đặc điểm dưỡng sinh kiện thân, Thái Cực Quyền tiến hành phân tích ý nghĩa triết học, tham thảo quan điểm chỉnh thể thiên nhân hợp nhất, âm dương quan, Đạo quan, khí quan trong lý luận Thái Cực Quyền, cùng với Thái Cực đồ và liên hệ nội tại của triết lý Thái Cực; nội hàm biện chứng của công pháp Thái Cực Quyền âm dương với hư thực, vô vi với vô bất vi, tu hình và  ngộ Đạo, phản giả đạo chi động cùng với nhất sinh vạn vật, vạn vật quy nhất – Phân tích nội hàm tư tưởng triết học của Thái Cực Quyền kỹ kích dĩ nhu khắc cương, dẫn tiến lạc không, xả kỷ tòng nhân…. Đối với việc hoằng dương văn hóa truyền thống Trung Quốc, tăng cường nghiên cứu lý luận cùng nâng cao giá trị của Thái Cực Quyền… đều có ý nghĩa to lớn.

Thiền cũng như Thái-cực-quyền đều là lưỡng diện của nhất điểm dưỡng sinh. Nói khác, cả hai phương-thức này đều nhằm giải-quyết những bếtắc về tâm sinh lý ngõ hầu giữ-gìn sức khoẻ, ngăn ngừa và chữa trị bệnh tật mà tăng thêm tuổi thọ. Tuy cùng chung một mục-đích song mỗi cách có những đặc-tính khác nhau: nếu thiền là phươngpháp tĩnh thì Thái-Cực-Quyền là phương-pháp động, cũng là thiền song thiền động. Và vì với mục-đích dưỡng-sinh, nên ta không nhìn quyền dưới góc độ võ-thuật, và chỉ bàn về khía cạnh y-lý mà thôi. Cho nên cũng có người gọi cho rõ hơn đó là môn y-võ dưỡng-sinh. Môn này là mô-hình của triết-lý âm dương dịch-học, là một nghệ-thuật thẩm-mĩ mang tính khoa học, và nhất nữa, là một môn thuốc linh-họat có cơ-sở y-lý. Vì vậy trong bài này, ngoài tính thẩm-mĩ nói trên, chúng tôi xin phác họa một vài cái nhìn về triết-lý và y-lý mà thái-cực-quyền đã ứng-dụng. Giả thử người tập Thái Cực Dưỡng Sinh hai tay cầm que lân tinh chiếu sáng trong đêm, ta sẽ thấy những chiêu thức vẽ ra những đường thẳng đường cong, vòng cung hình học giao nhau thật đẹp. Những nét vẽ mĩ thuật này còn cho thấy các chuyển động đều dựa trên nguyên lý động học với nguyên tắc đòn bẩy hay cân bằng hai lực tương tác đối nghịch trong khoa vật lý học. Cái tương tác đối nghịch này hệt như mô hình âm dương tương tác trong Dịch lý triết học cũng như trong y-lý cổ truyền.

Ý-nghĩa của chiêu thức

Trước hết, diễn trình các chiêu thức trong bài Thái Cực Quyền hình dung diễn trình của Thái Cực đồ nói trên. Thoạt đầu, người tập đứng im nhìn về hướng trước mặt, thân hình phải thẳng góc với mặt đất, tâm thân hoàn toàn buông lỏng, sao cho tâm hồn thư thái, nét mặt thanh thản, ấy là thể-hiện tình trạng của hư không Vô Cực. Tư thế sẵn sàng chuyển động, ấy là giai đọan chuyển từ Vô Cực sang Thái-Cực. Người tập đứng thật thẳng như chôn chân dưới đất, như đầu treo thõng xuống từ trần nhà, để cho sinh khí (生氣) chạy thẳng từ dưới chân lên đỉnh đầu, ấy là hình ảnh của người đầu đội Trời, chân đạp Đất trong tam tài Thiên, Địa, Nhân mà Nhân chính là Thái Cực ở giữa.  Khi thế khởi động bắt đầu, các chiêu thức tay lên tay xuống, tay ngửa tay úp, bước tới bước lui, lúc đứng khi ngồi, quay dọc quay ngang, xoay trái xoay phải v.v. tất cả nhịp-nhàng, nhưng hoàn toàn thư giãn cả thể xác lẫn tâm hồn, để cho thân tâm hoà đồng hoàn toàn vào vũ-trụ, khi ấy mình là Thái Cực và Thái Cực chính là mình, ấy là hài hoà với bản thân, với tha nhân, với thiên-nhiên, vạn vật. Tay vươn ra là Dương, tay co vào là Âm, tiến bước là Dương, lùi bước là Âm. Tiến xong lại lùi, vươn ra lại co vào, ấy là nhị nguyên Âm Dương tương khắc tương sinh. Giao nhau rồi lại tách rời. các chiêu thức này vẽ ra những đường vòng, đường cung biểu thị vòng tròn Thái Cực xoay vần để đạt tới Âm Dương quân bình. Diễn tiến chấm dứt ở thế hoàn nguyên, trở lại khởi điểm ban đầu, ấy là diễn tiến của cuộc đời bổng trầm thăng giáng, nhưng luôn luôn giữ được thăng bằng cho cuộc sống hài hoà, an nhiên tự tại.