Hồi Ký Trần Đức Nguyên - Nhớ Lại Và Suy Ngẫm (Trần Đức Nguyên)

Tham gia cách mạng từ năm 15 tuổi, với tư chất thông minh và năng lực học hỏi mạnh mẽ, ông Trần Đức Nguyên (1930-1924) đã trở thành chuyên gia kinh tế có nhiều đóng góp tích cực trong việc xây dựng chủ trương, quyết sách của Đảng và Nhà nước về đổi mới kinh tế.

Ông từng là trợ lý cho nhiều lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước như đồng chí Trần Quốc Hoàn, Lê Thanh Nghị, Trường Chinh, Võ Văn Kiệt, Phan Văn Khải… trong vai trò chuyên gia tư vấn về cải cách kinh tế và cải cách hành chính.

“Hồi ký Trần Đức Nguyên” là cuốn hồi ký do chính tay ông viết từ tháng 7/2006 đến những năm cuối của cuộc đời.

Ông viết hồi ký không phải để tung hô công trạng của mình, mà chỉ đơn giản để lưu lại cho gia đình và thế hệ sau cái nhìn chân thực về những thăng trầm của đất nước một thời mà ông đã trải qua. Ông sinh năm 1930, đến Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là ông 15 tuổi, đã có đủ nhận thức và thông tin để lựa chọn thoát ly gia đình, dấn thân vào hoạt động cách mạng. Ông đã chứng kiến và tham gia vào những chương hào hùng nhất của lịch sử dân tộc: kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng CNXH ở miền Bắc; chiến tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam; thống nhất đất nước và xây dựng CNXH trên phạm vi cả nước.

Trong ký ức của mình, ông đã dành những trang đặc biệt cho thời kỳ “Đổi Mới” mà theo ông, dù không phải trải qua chiến tranh, bom đạn, nhưng đây là thời kỳ không kém phần cam go, quyết liệt. Đổi mới thành công cũng có ý nghĩa không thua kém thắng lợi trên chiến trường khi nó đưa đất nước vượt qua hiểm họa sụp đổ và đặt nền móng cho sự phát triển hôm nay. Qua những trang hồi ký của ông cũng có thể nhận ra rằng, đổi mới không phải là việc đơn giản. Nó giống như người ta phải quay lưng lại với đức tin của mình và sự nghiệp đổi mới cũng đòi hỏi sự mưu trí, dũng cảm, dấn thân không khác gì khi ở trên chiến trường súng đạn.

Ông viết hồi ký của mình với tâm thế của người chép sử: chính xác, khách quan và tôn trọng sự thật. Khi đề cập đến một sự kiện mà ông cảm thấy chưa yên tâm về tính xác thực, ông đều liên hệ với những nhân chứng tham gia sự kiện để kiểm chứng.

Sau khi viết khoảng 5 năm, ông hoàn thành dự thảo lần thứ nhất. Sau đó ông dành nhiều thời gian đi thăm bạn bè, đồng nghiệp để ôn lại chuyện cũ và hỏi rõ thêm những chi tiết mà ông nhớ không chắc chắn. Sau rất nhiều buổi trao đổi, chỉnh sửa như vậy, khoảng giữa năm 2020 ông đã hoàn thành cuốn hồi ký của mình với 5 phần:

• Phần thứ nhất: Tuổi thơ và thời học sinh

• Phần thứ hai: Tham gia cách mạng và kháng chiến

• Phần thứ ba: Trên hành trình Đổi mới

• Phần thứ tư: Từ khi về hưu

• Phần thứ năm: Nhìn lại các chặng đường hoạt động

Phần cuối cuốn Hồi ký của ông có tựa đề: Người sỹ phu bắc hà trong lòng bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Chương này gồm một số bài cảm nhận về ông do những đồng nghiệp gần gũi nhất của ông viết và một số hình ảnh ông vui vầy cùng gia đình, bạn bè thân thương.