Hải Ngoại Kỷ Sự - Thích Đại Sán

Hải ngoại kỷ sự là ký sự bằng chữ Hán ghi chép hành trình của Hòa thượng Thích Đại Sán từ Trung Quốc sang Đàng Trong (Thuận Hóa, Việt Nam) theo lời mời của chúa Nguyễn Phúc Chu. Tác phẩm tái hiện sinh động xã hội Đại Việt thế kỷ XVII dưới góc nhìn khách quan của một nhà sư ngoại quốc.

Hải ngoại kỷ sự là một thiên ký sự quý giá do nhà sư Trung Quốc Thích Đại Sán viết sau chuyến hành trình sang Đàng Trong (Việt Nam) vào cuối thế kỷ XVII. Nội dung chính của tác phẩm xoay quanh hành trình của tác giả theo lời mời của chúa Nguyễn Phúc Chu để truyền bá Phật pháp. Tập ký ghi chép một cách chân thực, sinh động và tỉ mỉ về mọi mặt của xã hội Đàng Trong dưới thời chúa Nguyễn. Trước hết, nó miêu tả con đường hành trình từ Trung Quốc đến Thuận Hóa (Huế) bằng đường biển, với những mô tả về địa lý, phong cảnh, hải cảng và những hiểm nguy trên biển. Trọng tâm của tác phẩm là những ghi chép về cuộc sống, con người và văn hóa nơi đây. Thích Đại Sán đã ghi lại ấn tượng của mình về phong tục tập quán, cách ăn mặc, lối sống, các lễ hội (như lễ hội đua thuyền), và cả những sản vật địa phương độc đáo. Ông cũng dành nhiều trang để mô tả về triều đình chúa Nguyễn, từ quy mô phủ chúa, nghi thức, đến con người của chúa Nguyễn Phúc Chu - một vị minh quân sùng đạo Phật, ham học hỏi và trọng hiền tài. Đặc biệt, với tư cách một cao tăng, ông ghi chép rất kỹ về đời sống Phật giáo Đàng Trong, các chùa chiền (như chùa Thiên Mụ), các buổi giảng đạo và sự ảnh hưởng sâu rộng của đạo Phật trong đời sống tinh thần của người dân. Với góc nhìn khách quan của một người nước ngoài, Hải ngoại kỷ sự không chỉ là một bức tranh toàn cảnh quý báu về lịch sử, địa lý, văn hóa, chính trị của Đàng Trong thế kỷ XVII mà còn là một tài liệu có giá trị ngoại giao, giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong lịch sử.