Đi Tìm Sisu - Katja Pantzar

Sisu – hình thức vượt khó và kiên cường đối mặt với nghịch cảnh độc nhất vô nhị của người Phần Lan.

Trong Đi tìm Sisu, tác giả Katja Pantzar viết về những trải nghiệm thực tế của bản thân trong quá trình tìm kiếm sisu của chính mình. Sisu là triết lý của người Phần Lan, nhấn mạnh vào đức tính kiên cường và khả năng vượt qua nghịch cảnh. Trong sách, tác giả giới thiệu và đưa ra lời khuyên cá nhân về một số hoạt động giúp rèn luyện sisu đồng thời cải thiện sức khỏe và đời sống tinh thần:

* Vận động: Đi bộ, đạp xe và bơi lội hằng ngày giúp cải thiện sức khỏe và xua tan bệnh tật.

* Liệu pháp thiên nhiên: Không gì thay thế được việc thường xuyên hòa mình vào thiên nhiên.

* Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống kiểu Bắc Âu giúp học cách nuôi dưỡng cơ thể, trí óc và tâm hồn.

*Chủ nghĩa tối giản: Lối sống tối giản kiểu Bắc Âu giúp tiết kiệm chi phí và chú ý hơn đến mức độ hữu dụng của các vật dụng hằng ngày.

Người Phần Lan coi lòng dũng cảm, sự gan dạ và quyết tâm như một đức tính quốc gia. Đi tìm Sisu mang đến những phương pháp đơn giản giúp mọi người áp dụng triết lý sisu vào cuộc sống hằng ngày, khám phá sức mạnh tiềm ẩn của bản thân để tồn tại và phát triển qua những giai đoạn khó khăn nhất.

MỘT SỐ TRÍCH ĐOẠN

“… chỉ đến tận khi chuyển lên phía bắc, tôi mới thực sự học được cách đơn giản hóa lối sống của mình và chuyển sự tập trung từ điểm yếu sang điểm mạnh, đồng thời tìm thấy cảm thức sisu của chính mình.”

“Ngạc nhiên thay, bơi mùa đông hoàn toàn thay đổi cuộc đời tôi khi tôi cuối cùng cũng thử làm vài năm sau đó. Bằng việc từ từ mang đến một phương thuốc tự nhiên cho những cơn trầm cảm thấu xương mà tôi phải chịu đựng từ nhỏ, những cú đắm mình vào nước lạnh, cùng các yếu tố khác của lối sống kiểu Bắc Âu đã giúp tôi tìm được sisu, một hình thức vượt khó và kiên cường đối mặt với nghịch cảnh theo kiểu Phần Lan độc nhất vô nhị, của chính mình. Sự can đảm đặc biệt này trang bị cho tôi các công cụ nhằm xoay chuyển bản thân sang trạng thái an lạc và tạo ra một lối sống cuối cùng cũng cho phép tôi lần đầu tiên chịu trách nhiệm về cuộc đời mình.”

“Ngay lúc tôi đắm mình xuống nước, một cú sốc lạnh khoảng 1°C ập đến tôi. Thoạt đầu, tôi cảm thấy như có hàng trăm chiếc đinh ghim và kim nhọn đang đâm vào cơ thể.

Những cú châm chích nhanh chóng được thay thế bằng cảm giác hưng phấn: “Tôi còn sống!””

“Bất kể sống ở đâu hay làm gì, chúng ta đều phải đối mặt với những trở ngại và thử thách hằng ngày, và đều có thể được lợi từ một chút can đảm và nghị lực.”

“Việc đạp xe nhanh chóng hấp dẫn tôi. Đó quả thực là một hình thức đi lại hữu dụng giúp tôi tập thể dục hằng ngày mà không cần phải cố đến phòng tập sau một ngày làm việc dài.”

“Nhưng ấn tượng đầu tiên của tôi là, đối với rất nhiều người, luyện tập cải thiện thể trạng gần như tương đồng với các lựa chọn đơn giản và hợp lý như đi bộ, đi xe đạp và bơi lội – những thứ mà ai cũng tiếp cận được, và có thể trở thành một phần tự nhiên, gần như ngẫu nhiên của lịch sinh hoạt trong ngày, chứ không phải là một hoạt động bắt buộc thêm vào.”

“Điều cơ bản của mọi khía cạnh trong việc tôi dần chìm đắm vào lối sống Bắc Âu – phải thú nhận là tôi đã mất một thời gian để điều chỉnh và hoàn toàn trân trọng điều này (“Khoan đã, chúng ta sắp có một ngày xây dựng đội nhóm ngoài trời trong công viên ư? Nhưng tuyết đang rơi mà!”) – là sức mạnh ý chí độc nhất vô nhị kiểu Phần Lan, một quyết tâm không từ bỏ hay chọn cách thức dễ dàng. Nghĩa là, có thật nhiều sisu.”

“Mãi sau này tôi mới hiểu rằng quyết định đó xuất phát từ tính thực tế kiểu Bắc Âu phủ thêm chút kiên quyết lành mạnh. Sau vài giờ trong văn phòng, còn gì tốt hơn việc bớt chút thời gian tập thể dục và hít thở không khí trong lành? Đấy là chưa nói đến những lợi ích môi trường khi bớt đi một chiếc xe hơi trên đường. Và đôi khi, lựa chọn đạp xe trên thực tế có thể sẽ nhanh hơn, nếu là chạy dọc theo làn đường thông thoáng dành cho xe đạp thay cho việc ngồi trong xe hơi suốt giờ cao điểm.”

“Tôi tin rằng việc đánh thức khả năng vượt khó và sức chịu đựng tiềm ẩn mà tôi từng không hề biết đến – bằng cách nỗ lực bơi nước lạnh mỗi sáng hay đạp xe bất kể thời tiết – là căn bản để tăng cường sức khỏe tinh thần và thể chất của tôi. Nó giúp tôi tránh xa “tâm lý bất lực tập nhiễm” – một thái độ khiến tôi nghĩ rằng mình chẳng làm được gì ngoài việc chấp nhận bản thân là một người trầm cảm bơ phờ, kẻ đôi khi gặp khó khăn khi ra khỏi giường vào buổi sáng – và quyết tâm dậy sớm để nhúng mình xuống nước trước khi ngày mới bắt đầu.”

“Điều khiến tôi ấn tượng là phòng tắm hơi cũng là một công cụ tạo ra sự bình đẳng tuyệt vời. Nếu từ nhỏ tới lớn bạn đã nhìn thấy mọi người khỏa thân thì khỏa thân không phải là vấn đề lớn. Bạn cũng lớn lên với hiểu biết rằng cơ thể có đủ kích cỡ và hình dạng. Đó là điều bình thường và tự nhiên, chứ không phải những hình ảnh cách điệu của cơ thể “hoàn hảo” như trên mạng xã hội hay các tờ tạp chí hào nhoáng.”

“Nhiều yếu tố tích cực của lối sống Bắc Âu mà tôi đã khám phá mang đến khởi đầu lý tưởng cho một cuộc sống dễ dàng, lành mạnh, bền vững và cân bằng hơn, một cuộc sống gần gũi với tự nhiên.”

“Khi mọi người nói về sisu và cố miêu tả nó, họ chỉ vào bụng của mình, như thế nó thật sự ở trong đó theo nghĩa đen vậy – mà không chỉ vào trái tim hay bộ óc.”

“Đắm chìm trong một nền văn hóa vượt khó đã giúp tôi biến chuyển từ kiểu người thụ động, thận trọng và sợ-thử-những-điều-mới-mẻ thành một người bước ra ngoài thế giới và chấp nhận rủi ro.”

“Đột nhiên tất cả những phần bị tê cóng trên cơ thể tôi vừa mới đây còn ngập chìm trong nước giờ bắt đầu râm ran. Rồi cơn tê buốt không còn nữa, thay vào đó là một cảm giác ấm nóng. Cảm giác như thể tôi vừa được mát xa hay vừa làm một viên giảm đau liều cao có tác dụng tức thì.”

“Ngâm mình trong nước lạnh cũng chính là phương thuốc xua tan nhiều hội chứng khác như mệt mỏi, căng thẳng, căng cơ và cổ.”

“Ở đất nước 5,5 triệu dân này, ước tính có khoảng 3,3 triệu phòng tắm hơi.”

“Một cậu bé sẽ đến phòng tắm dành cho phụ nữ để tắm hơi cùng mẹ và nhìn thấy các phụ nữ già trẻ khỏa thân. Như vậy, từ khi còn nhỏ, bọn trẻ biết rằng con trai và con gái có những bộ phận cơ thể khác nhau và đó hoàn toàn không phải là vấn đề lớn.”

“Phòng tắm hơi là một công cụ xã hội tuyệt vời, … Khi mọi người cởi bỏ quần áo, nhiều thứ thay đổi.”

“Với tôi, những dấu ấn không thể xóa nhòa đến từ những trải nghiệm đích thực tôi có ở đó; họ bắt đầu đưa tôi trở lại con đường hướng về thế giới tự nhiên.”

“Khi lên đến đỉnh cao 546 m ngập nắng ngay sau chín giờ tối, tôi cùng mọi người đi khám phá các núi đá và chiêm ngưỡng những khung cảnh không bị che khuất trải dài muôn phương.

Khi đứng trên đỉnh đó, tôi cảm thấy như thể, theo nghĩa đen, mình đang ở trên đỉnh thế giới, lơ lửng trong một thời khắc vô tư lự.”

“Một câu chuyện thường được kể trong thần thoại Phần Lan rằng Cực quang, hay revontulet – có nghĩa “lửa của cáo” trong tiếng Phần Lan – được tạo ra khi một con cáo Bắc Cực chạy qua những ngọn núi và dùng lông cọ xát để tạo ra những tia lửa bắn lên bầu trời.

Chiêm ngưỡng Bắc Cực quang thắp lên trong tôi một nhận thức, sự trân trọng và lòng biết ơn dâng trào đối với tự nhiên.”

“Ăn uống thoải mái có nghĩa là bổ sung thực phẩm tốt chứ không phải là tập trung giảm thiểu thực phẩm xấu.”

“Không chỉ hệ thống chăm sóc trẻ ở Phần Lan được tổ chức tốt, mà chúng tôi còn vô cùng may mắn khi dịch vụ chăm sóc trẻ ban ngày (và sau này là lớp tiền tiểu học và trường phổ thông) chỉ cách nhà năm phút đi bộ – đó là một hệ thống hợp lý, hữu dụng do giáo viên và những người chăm sóc trẻ nhỏ chuyên nghiệp điều hành.”

“Ngay từ nhỏ, trẻ em đã được dạy cách gan dạ bước ra ngoài trời như một phần của thói quen lành mạnh hằng ngày.”

“Khi đạp xe mỗi ngày, tôi đã trải nghiệm trực tiếp cách thiên nhiên thay đổi từng mùa trong cả bốn mùa rõ rệt. Tôi ngạc nhiên hơn bao giờ hết về những điều đó: sự hình thành khối băng trên bờ biển thay đổi ra sao phụ thuộc vào việc đó là bờ biển đá hay bờ biển cát; vì sao tuyết lại có thể là sự phiền toái ẩm ướt, bẩn thỉu, nhưng cũng có thể là vẻ đẹp đáng kinh ngạc vào những ngày đầu mùa.”

“Định nghĩa mới về sự xa xỉ kiểu Bắc Âu của tôi không phải là sở hữu một chiếc xe hơi.”

“Quan điểm “vận động là phương thuốc” cho rằng hoạt động thể chất có thể giúp người ta duy trì trạng thái an lạc và sức khỏe tổng thể tốt hơn bằng cách giúp ngăn ngừa hay kiểm soát một số tình trạng nhất định. Chẳng hạn, đối với một số người, căng cơ vai và cổ kéo dài có thể dẫn đến đau đầu. Vài người có thể kéo giãn cơ, giúp cơ khỏe hơn để giảm đau và thậm chí có thể giúp ngăn ngừa cơn đau khởi phát hay giảm số lần đau đầu.”

“… chủ nghĩa tối giản kiểu Bắc Âu – ý tưởng “ít tức là nhiều” – không chỉ là một dạng mỹ học theo phong cách vứt bỏ đồ thừa thãi.”

“Thiết kế kiểu Phần Lan là hiện thân của những tư tưởng về bình đẳng và tiếp cận với tất cả mọi người. Điều này thể hiện rõ trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống ở Phần Lan.”

“Giá trị đạo đức cộng đồng nhỏ- thì-đẹp hiện hữu trong rất nhiều lĩnh vực của cuộc sống, đồng hành với một quan niệm mới mẻ là bạn chẳng cần nhiều tiền để tạo nên sự khác biệt.”

“Bất kể sống ở đâu hay làm gì, chúng ta đều phải đối mặt với rất nhiều vấn đề giống nhau trong cuộc sống hằng ngày. Và trong quá trình tìm kiếm cảm thức về sisu thông qua việc chăm sóc trạng thái an lạc, chúng ta trở nên mạnh mẽ hơn, cân bằng hơn, đồng thời có khả năng giải quyết các lo ngại và căng thẳng phổ biến về sức khỏe tốt hơn.”