Cách ta nghĩ - John Dewey 

“Các nhà trường của chúng ta đang rối bời với vô số môn học, mỗi môn lại có cơ man các tài liệu và quy tắc. Gánh nặng càng dồn lên vai những người làm nghề dạy khi họ phải ứng xử với từng cá nhân học sinh chứ không phải trước một số đông. Trừ phi những bước đi tiên phong này rốt cuộc chỉ để tiêu khiển đầu óc, mục đích của chúng ta là tìm ra được điểm mấu chốt hay nguyên tắc nào đó hướng tới một sự giản lược hóa. Cuốn sách này thể hiện niềm tin vững chắc rằng, việc nỗ lực đưa thái độ tâm trí, đưa thói quen tư duy - những cái mà chúng ta gọi là có tính khoa học ấy - trở thành cứu cánh sẽ đồng thời làm phát lộ nhân tố có tác dụng củng cố và hướng đến niềm tin ấy. Dễ mường tượng được là thái độ khoa học này khó lòng dung hợp ngay với việc dạy dỗ thanh thiếu niên. Nhưng cuốn sách này cũng thể hiện niềm tin rằng đó không phải là điều muốn hướng tới; rằng thái độ cố hữu và còn vô nhiễm của tuổi thơ, nổi bật với trí tò mò, óc tưởng tượng đầy hứng khởi cùng với lòng yêu thích tra xét thử nghiệm là những thứ gần gũi, rất gần gũi với thái độ của một đầu óc khoa học. Nếu những trang viết này giúp ích chút nào cho việc ngộ ra được mối liên hệ mật thiết này cũng như giúp cho việc nghiêm túc suy xét rằng làm thế nào mà khi điều này đi vào thực tiễn giáo dục sẽ đem đến hạnh phúc cá nhân và giảm bớt lãng phí xã hội, hẳn khi ấy tác dụng của cuốn sách đã vượt quá sự mong đợi.”

(Trích Lời tựa, Cách ta nghĩ, John Dewey, Vũ Đức Anh dịch, NXB Tri thức, 2013)

1. Về tác giả:

John Dewey (1859-1952, Hoa Kỳ) là một nhà triết học thuộc chủ nghĩa thực dụng, nhà tâm lý học và là nhà giáo dục - thường được coi là cha đẻ của phong trào cải cách giáo dục. Năm 1875, Dewey vào học ở Đại học Vermont và nhận bằng cử nhân ở đây. Năm 1894, Dewey chuyển đến Đại học Chicago với vai trò là Trưởng khoa Triết học, Tâm lý và Giáo dục học. Năm 1896, ông thành lập Đại học Thực nghiệm, ngày nay được biết đến nhiều hơn với tên gọi “Trường Dewey”.

Dewey rời Chicago đến Columbia vào năm 1904 do có xung đột về cách quản lý Trường Thực nghiệm. Sau đó, ông trở thành một triết gia, một nhà giáo dục xuất chúng được nhiều người biết tới. Dewey nghỉ hưu vào năm 1930, mặc dù ông tiếp tục giữ cương vị giáo sư danh dự cho đến năm 1939; ông vẫn hoạt động cống hiến không ngừng cho đến khi qua đời trong ngôi nhà của mình ở New York.

2. Về tác phẩm:

Cách ta nghĩ của John Dewey nói về bản chất tư duy của con người. Thông qua những ví dụ hằng ngày, Dewey mô tả chi tiết các quy trình khác nhau của quá trình suy nghĩ và rèn luyện trí nghĩ. Ông cho rằng suy nghĩ là một hành động tự nhiên, việc dạy một người nào đó suy nghĩ là một việc bất khả. Tuy nhiên, có thể giúp phát triển tư duy của con người thông qua việc phát triển khả năng sáng tạo, sự tò mò và cách đặt câu hỏi. Để có thể làm như vậy, thay vì nhồi nhét kiến thức, chúng ta có nên tập trung vào việc tạo ra một môi trường kích thích tư duy sáng tạo.

3. Mục lục

Lời tựa

PHẦN MỘT: VẤN ĐỀ LUYỆN TRÍ

Chương I

Ý nghĩ là gì

Chương II

Sự bức thiết của việc rèn trí nghĩ

Chương III

Các năng lực tự nhiên trong việc rèn trí nghĩ

Chương VI

Các điều kiện trong nhà trường và việc rèn trí nghĩ

Chương V

Các phương tiện và mục đích của việc rèn trí nghĩ: vấn đề tâm lý và lý luận

PHẦN HAI: SUY LUẬN LOGIC

Chương VI

Phân tích một hành vi suy nghĩ hoàn chỉnh

Chương VII

Suy luận hệ thống: quy nạp và diễn dịch

Chương VIII

Xét đoán: thông giải các sự kiện

Chương IX

Ý nghĩ: hay là những quan niệm và sự thông hiểu

Chương X

Suy nghĩ cụ thể và suy nghĩ trừu tượng

Chương XI

Suy luận kinh nghiệm và suy luận khoa học

PHẦN BA: RÈN TRÍ NGHĨ

Chương XII

Hoạt động và việc rèn trí nghĩ

Chương  XIII

Ngôn ngữ và việc rèn trí nghĩ

Chương XIV

Quan sát và thông tin trong việc rèn trí nghĩ

Chương XV

Bài học thuộc và việc rèn trí năng