Văn Học Kinh Điển

Mai Nương Lệ Cốt - Thầy dòng Prévost

Mai Nương Lệ Cốt (Manon Lescaut) được viết bởi tiểu thuyết gia – thầy dòng Prévost, đây là một trong những tác phẩm kinh điển của văn học Pháp còn được yêu mến rộng rãi đến tận ngày nay.

Cuốn tiểu thuyết này ra đời từ thế kỷ 18, xoay quanh nhiều nỗi truân chuyên của Mai-nương và người tình của mình, lần hồi từ ngày này sang tháng khác, từ phú quý sang cơ hàn, từ lầu son gác tía sang ngục tù tăm tối, từ Paris hoa lệ đến nơi đày ải khốn cùng, từ cảnh lưu vong đến cái chết, chỉ vì một cái cớ duy nhất: tình yêu - thứ tình cảm đã khiến người ta quên đi rằng cả hai đã từng gian dối, từng trộm cắp, chàng thì cờ gian bạc lận, chém giết người ta, nàng thì đong đưa đánh đĩ…

Đọc "Mai-nương Lệ-cốt" để hiểu tại sao sau từng ấy thời gian, cuốn tiểu thuyết của ông thầy dòng Prévost vẫn vẹn nguyên sức hút, dường như bởi nguyên cớ của mọi hành động của hai nhân vật chính là tình yêu, cái nguyên cớ luôn luôn cao quý dù cho cách hành xử có thấp hèn!

Bản dịch tiếng Việt của tiểu thuyết do Nhã Nam phát hành được chuyển ngữ bởi dịch giả Nguyễn Văn Vĩnh (1882 - 1936), người đã góp phần đưa văn chương Pháp về Việt Nam với nhiều tác phẩm kinh điển: Thơ ngụ ngôn của La Fontaine, Ba chàng lính ngự lâm, Miếng da lừa, Gulliver du ký,...

Ngoài công việc dịch thuật, Nguyễn Văn Vĩnh còn làm báo, đồng thời là một nhà văn lớn, đã có những đóng góp đáng kể cho nền văn hóa Việt Nam nói chung và nền báo chí nói riêng những năm đầu thế kỷ XX

Nguyễn Văn Vĩnh có lẽ là một trong những trí thức đầu tiên thông thạo Pháp ngữ thời đầu thế kỷ XX ở miền Bắc. Ngay từ thuở ấu thơ, ông đã là một đứa trẻ dạn dĩ, thông minh khác thường. Ông là người học rộng, biết nhiều, am hiểu tín ngưỡng phong tục của dân ta, muốn đem những quan niệm phương pháp mới nào hợp thời để truyền bá trong dân chúng, chịu khó tìm tòi và biểu lộ cái dở, cái xấu cũng như cái hay, cái ý nghĩa của các chế độ, tục lệ xưa…

Về chủ trương phát triển dịch thuật, Nguyễn Văn Vĩnh còn đưa vấn đề này lên báo Đông-Dương tạp-chí năm 1913: “Bản quán định đem hết những bài luận hay về các công nghệ, về việc buôn bán, dịch ra quốc văn cho người Annam được tận hưởng”.

Ông cũng là người Việt Nam đầu tiên dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp. "Nguyễn Văn Vĩnh đã chuyển Kim Vân Kiều từ chữ Nôm sang Quốc ngữ từ năm 1906. Rồi từ Quốc ngữ ông dịch sang Pháp văn và đã giới thiệu trên báo tiếng Pháp vào những năm 1908 đến 1910 trên hai tờ: Notre Journal và Notre Revue. Có lẽ đó là những bản dịch đầu tiên. Từ năm 1913 đến 1917 ông lại in trên nhiều số Đông dương tạp chí bản tiếng Pháp, dịch lần thứ hai. Và ông lại vẫn chưa ưng ý, nên vẫn tiếp tục sửa chữa cho đến năm 1933. Kỳ này ông đã công bố trên tờ L'Annam Nouveau, nhưng chỉ đến năm 1942 mới được nhà xuất bản Alexandre de Rhodes in tại Hà Nội (Trích trong Lời tựa của Hữu Nhuận, trong bản dịch trên do NXB Văn học tái bản năm 1994).