Lịch sử thế giới

Hàn Quốc dưới chế độ độc tài phát triển Park Chung Hee (1961 – 1979) - Lê Tùng Lâm

Ngày 16/5/1961, Tướng Park Chung Hee tiến hành một cuộc đảo chính quân sự, chính thức nắm quyền ở Hàn Quốc và trở thành người nắm giữ vị trí đứng đầu đất nước lâu nhất trong lịch sử Hàn Quốc hiện đại. Cuộc đảo chính của Park Chung Hee thành công đã kết liễu chế độ dân chủ đại nghị và đặt cơ sở cho sự xác lập và hoạt động của một mô hình quản lý xã hội mới, đồng thời thiết lập nên "Kỷ nguyên Park Chung Hee” (1961-1979). Qua đánh giá của các chính khách cũng như các học giả, Park Chung Hee là người lạnh lùng, có năng lực nhưng rất độc tài và chuyên chế. Chế độ độc tài Park Chung Hee được gọi là chế độ "Độc tài phát triển" (Developmental Dictatorship), là chế độ chính trị xác lập nhằm đảm bảo sự ổn định chính trị để tiến hành thành công hiện đại hóa kinh tế. Có nhiều nhận định trái ngược nhau về vai trò và sự lãnh đạo của Park Chung Hee trong thời gian ông nắm quyền tổng thống Hàn Quốc.

Trong quá trình cầm quyền, Park Chung Hee đã thiết lập ở Hàn Quốc một chế độ độc tài quân sự mang tính chất chuyên chế, độc đoán, phi dân chủ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy thời kỳ cầm quyền "độc tài" của Park Chung Hee đã trở thành nền tảng của kinh tế Hàn Quốc ngày nay. Chính sự thâu tóm quyền lực đã giúp Park Chung Hee có thể đưa ra những quyết sách tập trung cho sự phát triển đất nước, góp phần định hướng cho sự phát triển của xã hội Hàn Quốc về sau, đó là con đường quá độ lên chủ nghĩa tư bản hiện đại. Bên cạnh giáo dục được xem như quốc sách hàng đầu, có hai chính sách nổi trội khác cần phải kể đến là chương trình Saemaul (phong trào Cộng đồng mới) nhằm canh tân nông thôn và chính sách ưu đãi dành cho các Chaebol nhằm tạo ra những quả đấm thép để phát triển nền công nghiệp Hàn Quốc. Tuy nhiên, cốt lõi của những thành công của Park Chung Hee là việc tập trung phát triển tối đa nội lực con người để làm tiền đề cho sự thay đổi về các phương diện khác. Hiện nay, Hàn Quốc đã là một nền kinh tế phát triển cao, đời sống vật chất và tinh thần của người dân phát triển. Để đạt được tất cả những thành tựu đó không thể không nhắc tới những đóng góp to lớn của chế độ độc tài Park Chung Hee, đặc biệt là những chính sách phát triển kinh tế của ông trong giai đoạn đầu công nghiệp hóa và hiện đại hóa ở Hàn Quốc. Có thể nói, việc tham chiếu quá trình hiện đại hóa của Hàn Quốc thời kỳ Park Chung Hee sẽ giúp chúng ta rút ra được những bài học quý báu cho công cuộc xây dựng và phát triển Việt Nam hiện nay.

Để giúp bạn đọc có thể tiếp cận tốt, tác giả đã trình bày khá đầy đủ những cơ sở lý luận về chế độ độc tài (Dictatorship), trong đó nhấn mạnh đến phạm trù Độc tài phát triển (Developmental Dictatorship). Những cơ sở này góp phần làm nền tảng lý luận giúp độc giả có thể tiếp cận tốt hơn đối tượng nghiên cứu - chế độ độc tài Park Chung Hee ở Hàn Quốc. Bên cạnh đó, tác giả cũng đã dày công phục dựng lại cơ bản sự phát triển đầu tiên của Hàn Quốc thời kỳ cầm quyền của Tổng thống Syngman Rhee (1948-1960) làm tiền đề cho sự ra đời của chế độ độc tài phát triển Park Chung Hee. Trong đó phần 3, được xem là phần trọng tâm của tập sách, tập trung trình bày quá trình cầm quyền của Park Chung Hee ở Hàn Quốc (1961-1979). Đặc biệt, tập sách đi sâu phân tích những hoạt động của Park Chung Hee trên cơ sở những chủ trương, chính sách cai trị trong suốt 16 năm nắm quyền trên nhiều lĩnh vực, cũng như những biến động diễn ra trong nội bộ đất nước Hàn Quốc suốt thời gian cầm quyền của Park Chung Hee trên nhiều phương diện, đặc biệt là chính trị và kinh tế. Nhìn chung, thông qua tập sách, người đọc có thể có một góc nhìn tương đối đầy đủ về một giai đoạn đặc biệt nhất trong lịch sử Hàn Quốc, từ đó có thể đưa ra được những đánh giá, lý giải của riêng mình về thời kỳ cầm quyền của Park Chung Hee ở Hàn Quốc. Cuốn sách được xem là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên và những người quan tâm đến lịch sử Hàn Quốc hiện đại.